Vitamine D: de zon in een pilletje?

Tijdens de wintermaanden zitten we liefst gezellig binnen. Dit is één van de redenen waarom we last krijgen van de zogenaamde winterblues. Je bent sneller vermoeid, prikkelbaar en hebt minder energie. Eén van de mogelijke oorzaken hiervan is een tekort aan vitamine D. Wat is vitamine D en wat doet het met je - mentale - gezondheid? We zochten het uit…

Waarvoor heb je vitamine D nodig?

Wie kleine kinderen in huis heeft of had, weet dat zij tot hun zes jaar dagelijks een dosis vitamine D moeten innemen. Vitamine D ondersteunt immers de groei van beenderen. Dat doet de vitamine echter niet alleen; het is de combinatie met Calcium die zorgt voor sterkere botten. Vitamine D speelt ook een belangrijke rol bij het optimaal functioneren van je spieren en heeft een invloed op de hersenwerking. Bij ontwikkelende botten, hersenen en spieren is een extra dosis vitamine D dus erg belangrijk.

Het is echter niet alleen bij kinderen van belang. Bij ouderen kan vitamine D ook als ontstekingsremmer dienen. Zo bewees een studie in 2019 dat een extra dosis vitamine D de zogenaamde 'chronische laaggradige ontstekingen' kan helpen verminderen. Deze ontstekingen zijn vaak de oorzaak van zeurende pijnen in spieren en gewrichten, maar kunnen ook chronische ziektes zoals hart- en vaatziektes, artrose en zelfs diabetes versnellen.

Vitamine D haal je normaal gezien voldoende uit UV-straling (zonlicht) en bepaalde voedingsstoffen. Vette vis, eigeel, lever, smeer- of bereidingsvetten en paddenstoelen bevatten een gezonde dosis vitamine D. Veel mensen hebben echter een tekort aan deze vitamine. Voor hen - de zogenaamde risicogroepen - is een extra dagelijkse inname via druppels of tabletten aangewezen. Vraag zeker raad aan je apotheker. Samen vinden jullie het supplement dat het best bij jouw levensstijl past.

Een snel shot of een dagelijkse dosis?

Je kunt vitamine D in maandelijkse of wekelijkse dosissen kopen, maar steeds meer wordt aangeraden om dagelijks kleinere porties in te nemen in plaats van één keer een "shot". Je lichaam kan slechts kleine hoeveelheden vitamines tegelijk verwerken. Een dagelijkse dosis is het minst belastend voor je lever.

Heb ik een tekort aan vitamine D?

Heeft je arts een tekort aan vitamine D vastgesteld? Dan is er niet meteen reden tot paniek. Er zijn namelijk verschillende gradaties:

- 'Vitamine D-uitputting' betekent dat je lichaam helemaal geen vitamine D meer bevat. Je arts zal hier snel proberen in te grijpen om onder andere botontkalking te voorkomen. Deze diagnose komt niet uit te lucht vallen, een uitputting heeft meestal een duidelijke oorzaak en niet te missen symptomen. Tijdens een routinebloedonderzoek komt dit echter zelden of nooit naar boven.

- 'Vitamine D-deficiëntie' betekent dat er alarmerend weinig vitamine D in je systeem zit. Je kunt bot-, spier- en gewrichtsklachten hebben. Het zal voor je arts even zoeken zijn hoe dit tekort is ontstaan en hoe jullie dit samen kunnen aanpakken.

- Een chronisch tekort aan vitamine D wordt ook wel 'hypovitaminose D' genoemd. Ook hier zal je arts op zoek gaan naar de oorzaak ervan. Een kleine aanpassing in je eetpatroon, eventueel aangevuld met supplementen, kan verlossing bieden.

- Bij 'vitamine D-insufficiëntie' bedoelt je arts doorgaans een tijdelijk tekort dat je makkelijk kunt aanvullen met een vitaminekuur.

Risicogroepen en symptomen

In West-Europa is er in de wintermaanden weinig zonlicht en lopen we allemaal risico op een tekort. Ouderen, kinderen, zwangere vrouwen en mensen met een chronische ziekte vormen de voornaamste risicogroepen. Ook vegetariërs en veganisten laten best regelmatig hun bloed controleren. Wie sowieso een risico loopt op vitaminetekort door eenzijdige voeding, overmatig alcoholgebruik of een strikt dieet, gaat best te rade bij de apotheker. Ook mensen met een donkere huidskleur nemen minder makkelijk vitamine D op door de zon.

De symptomen van een vitamine D-tekort zijn moeilijk te onderscheiden omdat ze zich zowel fysiek als mentaal manifesteren:

• Tekort aan energie
• Lusteloosheid
• Angstaanvallen
• Hyperventilatie
• Zwakkere botten
• Bloedend tandvlees
• Krampen en spiertrillingen
• Spier- en/of gewrichtspijn
• Enzovoort

Ervaar je dergelijke symptomen? Bespreek ze zeker met je apotheker. Indien de symptomen blijven aanhouden of je ernstig hinderen, is een bloedonderzoek door je huisarts aangewezen. Sowieso is er geen reden tot paniek. Een eenvoudig supplement kan wonderen verrichten!

Wil je meer weten over vitamine D en de mogelijke behandeling van een tekort? Praat erover met je apotheker.