Hoe bestrijd je luizen?

Je kind zit met de handen in het haar door de aanhoudende jeuk. Ook jij wil die hardnekkige beestjes liefst heel snel en grondig verwijderen. Maar wat doe je? Meteen met sprays te lijf gaan en hopen dat het snel over gaat? Helaas, een luizenplaag aanpakken vraagt een inspanning van iedereen die rechtstreeks of onrechtstreeks met een besmet persoon in contact komt. Zolang er luizen circuleren in de klas of thuis, zullen ze zich blijven verspreiden en worden haren en hoofdhuid algauw opnieuw bevolkt. Luizen zijn wel een vervelend probleem, maar ze brengen gelukkig geen ziektes over. Ze zijn uiteindelijk een onschuldige aandoening die je samen met andere ouders snel kunt bestrijden.

Weg met het schuldgevoel!

Luizen komen vaak voor bij mensen die in groep leven, zoals in internaten, kazernes en natuurlijk ook scholen. Kinderen geven de besmetting het snelst door. Zij geven elkaar vaker een knuffel en zitten in de klas dichter bij elkaar dan volwassenen op het werk. Kinderen zullen persoonlijke spullen zoals mutsen of sjaals even snel delen als hun speelgoed. Kinderen die fysiek met elkaar omgaan, tonen dat ze zich goed voelen in de klas. Vraag hen dus niet om afstand te houden, dat zou aanvoelen als een straf.

Luizen profiteren daarvan en hebben absoluut niets met hygiëne te maken. Beschaamd zijn omdat je kind met luizen zit, heeft dan ook geen zin. Integendeel: door het probleem stil te houden, zorg je er alleen voor dat er nog meer kinderen besmet geraken. Jouw kind geraakt ook nooit van luizen af zolang er anderen mee blijven rondlopen. Samenwerken is dus de boodschap.

Ontdek je luizen bij je kind? Spreek dan zo snel mogelijk de schoolverantwoordelijke aan. Je kind zal niet als zondebok behandeld worden en andere ouders zullen je dankbaar zijn voor de melding. Het heeft immers geen zin dat jij als enige de luizen bestrijdt, iedereen moet samenwerken om het probleem grondig aan te pakken. Een hoofdluisinfectie gaat jammer genoeg nooit spontaan voorbij. Iedereen moet op hetzelfde moment volledig luizenvrij zijn.

De selfie zorgt voor een nieuwe luizenplaag

Luizen kwamen een hele poos slechts zelden voor. De laatste jaren is er weer meer sprake van luizenplagen op Europese scholen. Eén van de oorzaken van de snellere verspreiding? Selfies! Luizen kunnen niet springen of vliegen, ze kunnen alleen anderen besmetten bij rechtstreeks contact. Zelden gebeurt dat via een sjaal of muts, want luizen die niet op mensen wonen, sterven binnen de 48 uur.

Luizen zullen een hoofd dan ook enkel verlaten voor een ander hoofd… Dat gebeurt wanneer twee hoofden elkaar raken, bijvoorbeeld tijdens het nemen van een selfie met je #BFF*. Tijdens zo'n selfie houden kinderen hun hoofden vaak tegen elkaar, om samen op het kleine scherm te passen. En het nemen van zo'n selfie kan een hele poos duren. Tijd genoeg dus voor de luizen om van het ene hoofdje naar het andere te kruipen.

*Best Friend Forever

Wat kun je ertegen doen?

Het slechte nieuws is dat je preventief niet veel kunt doen. In tegenstelling tot muggen, kun je luizen niet zo makkelijk weghouden. Bepaalde geuren of producten op basis van DEET hebben hun efficiëntie niet bewezen en ook je kind naar school sturen met haren die naar azijn stinken, zal weinig uithalen. Gelukkig wordt er steeds meer onderzoek gedaan en zijn er sinds kort wel enkele klinisch bewezen preventiemiddelen op de markt. Vraag zeker raad aan je apotheker en controleer of het product ook het label 'klinisch bewezen' draagt.

Op voorhand luizendodende middelen gebruiken, is nergens voor nodig. Het belangrijkste is dat je na de ontdekking van luizen erg grondig te werk gaat en niet enkel de hoofdhuid, maar ook alles wat met de haren in contact komt van luizen en neten ontdoet.

Haarborstels, sjaals, hoofddoeken, petjes, mutsen en zelfs beddengoed was je best met een azijnoplossing op 60 graden, stop je een nacht in de diepvriezer of sluit je een viertal dagen hermetisch af in een plastic zak.

Pediculus humanus capitis

Pediculus humanus capitis is de Latijnse naam voor de hoofdluis die bij mensen voorkomt. 'Capitis' betekent 'hoofd', ze komen dus enkel in het hoofdhaar voor. 'Humanus' staat voor 'mens', je krijgt dus geen luizen van dieren en kunt je huisdier ook niet besmetten.

De levenscyclus van een luis bestaat uit drie stadia: larve, nimf en luis. Een "neet" is een soort eitje, waarin de larve zich ontwikkelt. Eenmaal de larve uit de neet breekt, noemen we die een nimf, die later uitgroeit tot een volwassen luis. Vrouwelijke volwassen luizen leggen tot acht neten per dag. Luizen kunnen tot dertig dagen leven. Zonder bloedmaaltijd sterven ze na 48 uur.

Naast kaalscheren, zijn er twee - meer kindvriendelijke - manieren om luizen te lijf te gaan: met de kam of met anti-luis-producten. Je gebruikt best een combinatie van beide.

Met de kam: kam gedurende minstens veertien dagen elke dag het haar zéér grondig met een luizen- en netenkam. Om het kammen te vergemakkelijken, kun je het haar eerst wassen en een balsem of conditioner aanbrengen op het natte haar. Dit wordt de 'natkammethode' genoemd. Deze is zeer efficiënt als je geen millimeter haar overslaat en ze consequent toepast. Om de eventuele onzorgvuldigheden op te vangen, vul je deze methode best aan met luizendodend middel.

OPGELET: kammen met batterijen die de luizen zouden 'elektrocuteren' zijn nog onvoldoende getest op mensen en kunnen bijgevolg gevaarlijk zijn.

Met anti-luis-producten: zowel een geschikte kam als een spray, shampoo of lotion vind je bij je vertrouwde apotheker. Hier krijg je ook de geschikte adviezen mee. We raden af om luizendodende middelen te kopen en zonder persoonlijk advies te gaan gebruiken. Sommige middelen bevatten immers zware insecticiden die meer kwaad doen dan goed. Andere producten kunnen brandwonden veroorzaken bij verkeerd gebruik.

Vermoed je dat je kind luizen heeft? Vraag raad aan je apotheker.

Luizige weetjes

• Een luis kan tot 250 eitjes leggen, maar meestal worden er niet meer dan twintig luizen op het hoofd gevonden.
• Een hoofdluis wordt maximaal drie millimeter groot. Neten zijn meestal slechts één millimeter en bevinden zich op drie à vier millimeter van de hoofdhuid.
• Een luizenkam is meestal van plastic en heeft tussen de tanden slechts 0,2 of 0,3 mm opening. De tanden zijn ruitvormig of rechthoekig. Bij een netenkam staan de tanden nog dichter bij elkaar. Een netenkam is meestal uit metaal gemaakt.
• Een hoofdluis is geen schaamluis. Het heeft geen zin om na de ontdekking van hoofdluizen ook ander lichaamshaar te behandelen. Hoofd- en schaamluizen zijn immers van elkaar weg geëvolueerd en een aparte soort geworden. Schaamluizen hebben dikkere poten die verder uit elkaar staan, omdat ze leven in schaamhaar, wimpers, okselhaar, wenkbrauwen en baarden. Op deze plaatsen kunnen hoofdluizen zich niet zo goed vasthouden of voortbewegen.