SOS ik ben moe!

Veel mensen hebben doorheen het jaar wel eens last van vermoeidheid of lusteloosheid. Als we onze levensstijl bekijken, is dat niet onlogisch. Allen zijn we druk bezig met afspraken, werk, kinderen, vrienden, familie, hobby’s… Sporten of gezond eten lijken niet meer in dit drukke schema te passen. Ook de seizoenen spelen hierin een rol, zowel in de zomer als in de winter vecht je lichaam tegen de extreme temperaturen. Ook stress, ziekte of geneesmiddelen putten je lichaam uit.

Eerste hulp bij vermoeidheid: pas je levensstijl aan

Je kunt zelf allerhande dingen doen om je vermoeidheid tegen te gaan: verban roken en alcohol – tijdelijk – uit je leven, eet gezond en gevarieerd, beweeg meer en draag zorg voor een goede slaaphygiëne. Heb je de indruk dat je goed voor jezelf zorgt, maar krijg je de vermoeidheid niet afgeschud? Ga dan te rade bij je dokter of apotheker, zodat jullie samen de oorzaak kunnen aanpakken. Een plausibele verklaring is een tekort aan vitamines of nood aan “tonicum”. We leggen in deze blog graag uit wat dat betekent.

Extra vitamines nodig?

Vitamines zijn stoffen die we nodig hebben voor bepaalde processen in ons lichaam, deze processen hebben onder andere invloed op de botten, (hart)spieren, huid, zenuwstelsel, afweersysteem… Je kan de meeste vitamines uit je voeding halen, een geluk want je lichaam zelf maakt slechts een paar vitamines aan. Planten en dieren maken vitamines aan die het menselijk lichaam zelf niet kan voorzien, dankzij hen winnen we vitamines uit onze dagelijkse gevarieerde voeding. Een tekort aan vitamines heeft meestal een aanwijsbare oorzaak: zwangerschap, inname van sommige geneesmiddelen, ziekte… Ook kinderen of ouderen kunnen gebaat zijn bij extra vitamines.

Er zijn 13 belangrijke vitamines: vitamine A, C, D, E, K en acht soorten vitamine B. De vetoplosbare vitamines (vitamine A, D, E en K) vinden we vooral terug in voedingsvetten zoals noten, eieren, vette vis, melkproducten en smeerbare vetten. Deze vitamines kunnen in beperkte mate opgeslagen worden door het lichaam. De wateroplosbare vitamines (vitamine C en B) halen we voornamelijk uit groenten, fruit, volkorenproducten, eieren en melkproducten.

Neem niet te veel vitamines
Vitamines worden soms met snoepjes verward. Ze komen dan ook in aantrekkelijke kleurtjes en vormen en lijken enkel positieve effecten te hebben. Ga echter niet op eigen houtje combineren of experimenteren met dosissen. Je lichaam kan slechts een beperkte hoeveelheid vitamines verwerken. Meer dan de aanbevolen dosis nemen is dus een dure en nutteloze onderneming.

Van wateroplosbare vitamines (C en B) plas je het overschot uit. Dat betekent echter niet dat deze volledig ongevaarlijk zijn. Je nieren moeten deze afvalstoffen verwerken en wat niet tijdig weggewerkt kan worden, kan de vorming van nierstenen versnellen. Vetoplosbare vitamines (A, D, E en K) worden dan weer opgeslagen in de lever. Die lever moet dus extra hard werken om eventuele afvalstoffen te lozen.

Een teveel aan vitamines kan bijgevolg schadelijke gevolgen hebben: nierfalen (bij zowat alle vitamines), leverproblemen en misvormingen bij foetussen (overmaat vitamine A), zenuwschade (overmaat vitamine B), ijzeropstapeling en nierstenen (overmaat vitamine C), verkalking van organen (overmaat vitamine D) en verstoorde bloedstolling (overmaat vitamine E of K). Vraag advies voor je vitaminesupplementen in huis haalt.

Van beide soorten neem je dus beter geen te grote dosis. Je apotheker zal je kunnen helpen om de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid niet te overschrijden.

Een vitaminekuur is een tijdelijk hulpmiddel, waarvan je de dosis met je dokter of apotheker bespreekt.

Welke vitamines mag ik nemen?

Als je gevarieerd en voldoende eet, kun je best zonder supplementen. Maar af en toe vragen de omstandigheden toch een extra gezond duwtje in de rug. De weersomstandigheden, een verandering in je voedingspatroon, tijdelijke medicatie, erge vermoeidheid, stress… Deze uitputting komt zelfs bij de meest gezonde en fitte personen onder ons voor. Sporters, veganisten, anorexiapatiënten, langdurig zieken, bejaarden, baby’s/kinderen en zwangere vrouwen worden sowieso aangeraden om supplementen te nemen. Als je zelf een kuur wil starten, begin dan bij lage dosissen. Vraag zeker raad aan je apotheker.

Iedereen heeft al eens te maken gehad met stresserende situaties, denk maar aan de examens of aan die belangrijke presentatie of grote opdracht op je werk. Ook de voorbereidingen hiertoe vragen vaak veel energie van je. Op dat moment kan een tonicum een oplossing bieden. Adaptogene planten of tonica zouden kunnen helpen tegen stress en vermoeidheid. Planten worden als adaptogeen beschouwd als ze overal in het lichaam actief kunnen zijn en niet specifiek één functie hebben in het lichaam. Tonica zorgen ervoor dat lichaamsfuncties terug in balans worden gebracht wanneer deze zich in stresserende of afwijkende situaties bevinden. Ze veroorzaken geen schade in het lichaam. De drie grootste voorbeelden van deze tonica zijn rhodiola, siberische ginseng en ginseng.

Rhodiola verhoogt het energiepeil en het aangenaam gevoel. Siberische ginseng zal er eerder voor zorgen dat je energie in balans blijft, een voordeel van deze plant is dat het stressniveau zal verlagen, op deze manier kan je makkelijker omgaan met de stress. Ginseng kan helpen om een uitgeput lichaam en een vermoeide geest terug energie te geven.
Een tonicum kan dus gebruikt worden tijdens een korte periode waarbij ons lichaam extra onder stress staat of wanneer men meer energie nodig heeft. Deze planten zijn ook goede supplementen tijdens het studeren.