Mondmaskers: waarom, wanneer, welke, hoe en waar?

Een half jaar geleden waren ze een unicum in het Belgische straatbeeld, maar in deze corona-tijden zie je overal mondmaskers. In de meeste openbare ruimtes zijn ze sterk aanbevolen of zelfs verplicht, zoals op het openbaar vervoer. Toch is er nog onduidelijkheid over of ze nu wel of niet goed beschermen, welke soorten het beste werken, enzovoort. In het nieuws verschijnt heel wat tegenstrijdige informatie en de richtlijnen van WHO, de Wereldgezondheidsorganisatie, worden bijgestuurd telkens nieuwe onderzoeken en meer data beschikbaar zijn. Wij zetten even op een rijtje hoe het nu echt zit.

Waarom mondmaskers?

Om een antwoord op die vraag te formuleren, moeten we eerst kijken naar hoe het COVID-19-virus zich verspreidt.

Verspreiding van het virus

Uit wat we tot hiertoe weten, is dat het coronavirus vooral wordt overgedragen tussen mensen via ademhalingsdruppeltjes en contactroutes. Die potentieel besmettelijke druppels worden verspreid wanneer een geïnfecteerd persoon hoest, niest of persoonlijk contact maakt met anderen. Meestal wordt anderhalve meter genomen als afstand waarop de overdracht van die druppeltjes mogelijk is. De besmetting gebeurt via de mond-, neus- en oogholtes. Je wordt niet alleen besmet in rechtstreeks contact met een ziek persoon, maar ook indirect door contact met objecten vanuit de omgeving van de zieke of waar de zieke mee in aanraking is geweest. De druppeltjes blijven daar namelijk op hangen, en worden overgedragen als je na contact aan je gezicht komt. Daarom wordt ook aangeraden je handen regelmatig te desinfecteren en je gezicht niet aan te raken.

Daarom mondmaskers

Ook als je (nog) geen symptomen hebt, kan je de ziekte doorgeven. Het dragen van mondmaskers houdt ademhalingsdruppels tegen als je niest, hoest of praat. Het is dus vooral een goede manier om anderen te beschermen. Je beschermt jezelf ook gedeeltelijk met de meeste maskers, het beste met een respiratoir masker van het type FFP2, FFP3 of KN95.

WHO dringt er alleszins op aan dat het gebruik van mondmaskers deel is van een heleboel maatregelen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Ze kunnen gebruikt worden om jezelf en anderen te beschermen. Enkel een masker gebruiken, zonder je aan de andere richtlijnen te houden, is niet voldoende. Je moet nog steeds en vooral zorgen voor een goede handhygiëne, voldoende afstand houden tussen elkaar (minstens 1,5 meter), drukke plaatsen vermijden, thuisblijven als je ziek bent, niezen en hoesten in je elleboog of een papieren zakdoek, en je mond, neus en ogen niet aanraken.

Wanneer draag je ze?

Zorgverleners moeten uiteraard maskers dragen, in aanvulling op andere beschermingskledij. Zeker als ze werken met COVID-19-patiënten. Ook is het sinds begin mei in België verplicht voor bepaalde beroepen (kapper, ober, marktkramer,…) en voor iedereen op deze plaatsen:

• Het openbaar vervoer vanaf 12 jaar (vanaf je het station of de halte betreedt)
• De middelbare school
• De werkvloer als je geen anderhalve meter afstand kan houden van je collega’s
• Als je naar de kapper of schoonheidsspecialist gaat

Daarnaast is het altijd aanbevolen een mondmasker te dragen:

• Op drukke, openbare plaatsen
• Als je op minder dan 1,5 meter van elkaar komt
• Als je in contact komt met een kwetsbaar persoon

Jonge kinderen, die het masker verkeerd kunnen gebruiken, en personen met een medische aandoening die het dragen van een mondmasker onmogelijk maakt, moeten geen masker dragen.

Soorten mondmaskers

Sommige mondmaskers zijn bedoeld voor eenmalig gebruik, bijvoorbeeld het chirurgisch mondmasker – dat vooral anderen beschermt en jezelf gedeeltelijk – en het respiratoir masker (FFP2, FFP3, KN95), dat zowel anderen als jezelf beschermt. Naast maskers voor éénmalig gebruik, kan je ook herbruikbare mondmaskers gebruiken, al dan niet zelfgemaakt. Als je geen mondmasker hebt, kan je ook een sjaal of bandana gebruiken om je mond en neus te bedekken, maar dit raden we niet aan.

Er bestaan filters die je aan je zelfgemaakt mondmasker kan toevoegen voor extra bescherming. 

We maakten een handig overzicht (zie hierboven) van de soorten mondmaskers en filters die je vertelt of ze jezelf en/of anderen beschermen, hoe je ze gebruikt en wat hun draagcomfort is.

Correct gebruiken

Maskers voor eenmalig gebruik moet je aandoen met het metalen boogje of de stijve rand bovenaan. Knijp ter hoogte van dit boogje of deze rand met je vingers zodat het masker zich aanpast aan de vorm van je neus. Zorg dat de gekleurde kant langs de buitenzijde zit. Herbruikbare maskers moet je altijd in dezelfde richting dragen. Trek bij beide soorten de onderkant van het masker naar beneden zodat je mond en kin bedekt zijn.

Het is belangrijk dat je oplet bij het dragen van mondmaskers zodat je jezelf niet per ongeluk besmet. Was daarom telkens grondig je handen voor je je masker aandoet of afneemt, draag het niet langer dan 8 uur, en vervang het als het nat, vuil of beschadigd is. Herbruikbare maskers moet je na elk gebruik wassen op 60 graden. Bij intensief gebruik, bijvoorbeeld bij leerkrachten, moet je het sneller vervangen (liefst na 4 uur).

Als je in de tussentijd het masker wil afzetten, laat het dan aan één oor hangen of bewaar het op een propere plaats die jou is voorbehouden – bijvoorbeeld een eerder ontsmet bakje – met de buitenkant van het masker naar boven gericht. Draag je mondmasker nooit onder je neus of onder je kin vanwege het risico op besmetting, en stop het nooit in je zak.

 

Wees voorzichtig dat je geen vals gevoel van veiligheid krijgt door je mondmasker. Het kan je misschien de indruk geven dat je volledig beschermd bent, maar het is zeker geen reden om je minder aan de andere veiligheidsmaatregelen te houden. De basisregels van een goede handhygiëne en fysieke afstand bewaren, blijven gelden.